When the Moors ruled in Europe. 2006 Gdy Maurowie rzadzili w Europie.avi

Tytuł oryginalny: When the Moors Ruled in Europe
Tytuł Polski: Gdy Maurowie rządzili w Europie

Produkcja: Wielka Brytania
Rok produkcji: 2006
Data emisji: 29-07-2008 r. oraz 05-08-2008 r.
Kanał emisji: TVP2
Język: Polski
Lektor: Piotr Borowiec

Prezentowany film dokumentalny emitowany był w dwóch odcinkach które połączone są w jedną całość.

Wstęp:
Na początku VII w.n.e. w Arabii Saudyjskiej miało miejsce wydarzenie, które na zawsze odmieniło religijne oblicze świata Mahomet doznał objawienia. Gdy islam przestał być jednym z wielu kultów nomadzkich, w ciągu kilku dekad inspirowani wolą Boga Arabowie dotarli do Persji, podbili Egipt i większość Afryki Północnej, wreszcie stanęli na najbardziej wysuniętym na północ brzegu kontynentu. Od Europy oddzielała ich 14-kilometrowa cieśnina. W lipcu 711 r. berberyjscy wojownicy pokonali przesmyk Gibraltaru.

Był rok 711, gdy berberyjscy wojownicy nawróceni na islam przekroczyli Cieśninę Gibraltarską i zaatakowali Hiszpanię. W ciągu czterech lat skolonizowali prawie cały Półwysep Iberyjski. Nowy kraj nazwali Andaluzją. Pod światłym przywództwem księcia Abdula Rahmana Maurowie rozpoczęli budowę silnego i bogatego państwa. Jego stolica, Kordoba, była największym i najbardziej cywilizowanym miastem Europy. W XI w. dynastia Rahmana upadła. Chrześcijanie z północy Hiszpanii wypowiedzieli Maurom wojnę.

Opis:
"Rudyard Kipling napisał kiedyś, że Wschód to Wschód, a Zachód to Zachód, i nie powinny się nigdy spotkać. Ten pogląd pokutuje do dziś" - mówi Bettany Hughes. - Ale islam i chrześcijaństwo nie zawsze istniały osobno, niby ideologiczne monolity, szczelnie zaryglowane cytadele. Rozwinięta, intelektualna, wyrafinowana, otwarta na świat cywilizacja muzułmańska w Hiszpanii promieniowała przez stulecia na całą ówczesną Europę. Rekonkwista zniszczyła ów kwitnący świat. Maurów wypędzono, a blisko milion arabskich ksiąg zniszczyły płomienie".

Na początku siódmego wieku naszej ery w Arabii Saudyjskiej nastąpiło wydarzenie, które na zawsze odmieniło religijne - i nie tylko - oblicze świata. Kupiec zwany Mahometem doznał objawienia. Nawiedził go archanioł Gabriel i przekazał prawdziwe słowa Boga. Następne objawienia ukazujące się Mahometowi przez całe życie uwieczniono w Koranie. Podróż Proroka do Medyny sprawiła, że islam przestał być jednym z wielu kultów nomadzkich. Szybko zyskiwał nowe rzesze wyznawców. W ciągu kilku dekad inspirowani wolą samego Boga Arabowie dotarli do Persji, podbili Egipt, Jordan i większość Afryki Północnej, wreszcie stanęli na najbardziej wysuniętym na północ brzegu kontynentu. Od Europy oddzielała ich tylko czternastokilometrowa morska cieśnina.

W lipcu 711 roku berberyjscy wojownicy pokonali przesmyk Gibraltaru i w cztery lata skolonizowali większość terenów Hiszpanii. Nową krainę nazwali Al-Andalus - krainą wandali. Miano to dotyczyło miejscowego plemienia germańskiego Wizygotów. Na przekór twierdzeniom historyków hiszpańskich arabska inwazja nie była okrutnym i strasznym najazdem na chrześcijańską Europę. Państwo Wizygotów już wcześniej chyliło się ku upadkowi. Przybycie Maurów przyspieszyło tylko ten proces, a rządy księcia Abdula Rahmana sprawiły, że obumierający kraj znów rozkwitł. Stolica Maurów, licząca sto tysięcy mieszkańców Kordoba, stała się największym i najbardziej cywilizowanym miastem Europy, ze wspaniałymi pałacami, jak Alhambra, wieloma szpitalami, bibliotekami, szkołami, łaźniami, systemem wodno-kanalizacyjnym i oświetleniem ulic. O takich "wynalazkach" w średniowiecznej Europie jeszcze wtedy nie słyszano. I słyszeć nie chciano. W 1095 roku papież Urban wezwał chrześcijańskich władców do krucjaty. Niewierni mieli być usunięci nie tylko z Ziemi Świętej. Wojnę wypowiedziano też dzikim, bezbożnym Maurom okupującym Hiszpanię. Wkrótce Andaluzja stanęła w płomieniach. Jej dalsze losy Bettany Hughes przedstawi w drugim odcinku filmu dokumentalistów angielskich.

Był rok 711, gdy berberyjscy wojownicy świeżo nawróceni na islam przekroczyli Cieśninę Gibraltarską i zaatakowali Hiszpanię. Walki nie trwały długo. Państwo germańskich Wizygotów chyliło się ku upadkowi. Muzułmanom starczyło czterech lat, by skolonizowali prawie cały Półwysep Iberyjski. Swój nowy kraj przybysze nazwali Andaluzją. Pod światłym przywództwem księcia Abdula Rahmana Maurowie rozpoczęli budowę silnego i bogatego państwa. Jego stolica, Kordoba, była największym, bo stutysięcznym, i najbardziej cywilizowanym miastem Europy, z wieloma bibliotekami, szkołami, szpitalami, łaźniami publicznymi, systemem wodno-kanalizacyjnym i ulicznym oświetleniem. Nawadnianie terenów uprawnych i nieznane dotąd metody upraw sprawiły, że mieszkańcom nie groził głód. Takiej ojczyzny inne nacje Europy wczesnego średniowiecza mogły Maurom tylko pozazdrościć. Albo podbić kwitnący kraj, a muzułmanom zgotować rzeź. Przez parę wieków takie plany nie miały szansy na sukces. Ale w XI stuleciu dynastia Rahmana upadła, a papież Urban ogłosił krucjatę. Krzyżowcy mieli odbić z rąk niewiernych Ziemię Świętą.

Nie wszystkim jednak było po drodze maszerować aż do Jerozolimy. Mieli wroga tuż obok, wciąż silnego, choć już nie tak potężnego jak ongiś. Chrześcijanie z nigdy nie podbitej przez muzułmanów północy Hiszpanii wypowiedzieli Maurom wojnę na śmierć i życie. Krzyżowcy pozostawiali za sobą ruiny i zgliszcza. Palili pszeniczne pola, ścinali drzewa, zasypywali systemy nawadniania pól. Przybyli na pomoc Maurom Almorawidzi, saharyjscy nomadzi, nie okazali się dobrymi sprzymierzeńcami. Dla pustynnych fundamentalistów andaluzyjscy muzułmanie byli równie obcy i godni pogardy jak chrześcijanie. Wzięci w dwa ognie obrońcy dziedzictwa Abdula Rahmana tracili kolejne tereny, kolejne miasta. Bywało też, że Maurowie sprzymierzali się z jednym z odłamów sił chrześcijańskich, by wspólnie walczyć z innymi krzyżowcami. Rekonkwista, wbrew późniejszej legendzie, nie była wyłącznie wojną religijną.
Nikomu w zasadzie nie zależało na nawracaniu przeciwników. Prawdziwym celem działań było zagarnianie ziemi, zdobywanie bogactw i zyskiwanie prestiżu.

Ferdynand, dziedzic tronu Aragonii, oraz Izabela Kastylijska byli innego zdania. Traktowali swą misję serio. 1 stycznia 1492 roku królewska para wkroczyła z wielką pompą do ostatniego z muzułmańskich miast Hiszpanii - do Granady. Zwycięstwo chrześcijan położyło kres istnieniu społeczeństwa andaluzyjskich Maurów w Europie. A Inkwizycja dołożyła wszelkich starań, by wyeliminować jakiekolwiek ślady odstępstw od ortodoksyjnego pojmowania jedynej prawdziwej wiary.