innocent5

Prezent
Ulubiony
Wiadomość

Jacek

widziany: dzisiaj o 11:16

dodatkowe uprawnienia

4545
20
4731
4611

14257 plików
116,72 GB

Ukryj opis

Foldery

Ameryka prekolumbijska

	Elvis Presley
	The Beatles

	Piękne bo polskie
	Rozmaitości

Galeria literacka

	Gąsiorowski Wacław (1869-1939)
	Jaxa Bykowski Piotr (1823-1889)
	Jeske-Choiński Teodor (1854-1920)

Galeria muzyczna

Globtroter Inspiracje

Hymny klubów piłkarskich

Ilustracje historyczne

Kabaret

Kabaret Starszych Panów

Kolorowanki historyczne

Komiks

Kompozycje graficzne

Kryminalistyka

	Film
	Piąte - Nie zabijaj
	Pitavale zbrodni

Legendy i podania polskie

Literatura angielska

Literatura rosyjska

Litwa

	Litwa współczesna
	W walce z Zakonem
	Wspomnienia

Malarstwo batalistyczne

Mapy ilustrowane

Marsze wojskowe i pieśni z okopów

Medycyna

Narkotyki

Ziołolecznictw o

Ziołowy podcast Fiony

Misz-masz

Modele kartonowe

Mundury i insygnia

Muzyczne niespodzianki

Muzyka z filmów i seriali

Muzyka z różnych stron świata

Niemcy

Numizmatyka

	Banknoty i monety
	Dolar_ewolucja banknotu

Radiowy Teatr Sensacji

++ RTS - Radiowy Teatr Sensacji

Regionalia polskie

Audioprzewodni ki po Polsce

Bliżej skarbów kultury

Ciekawostki

Dzieje miast i krain

	Krainy polskie
	Miasta i wioski polskie
	Podkarpacie

Lwowska szkoła matematyczn a

Polska Roma

Muzyka

Wydawnictwo PiK

Zeszyty i zapiski naukowe

Zwyczaje i tradycje

Religie i mity

Rosja w XX wieku

1904-1906 Wojna rosyjsko-japon ska

1917 Rewolucja rosyjska i później

Red Army 1918

Stalinizm

	1939-194 0 Wojna zimowa
	Aleksand r Sołżenic yn
	Droga do piekła.S talin

Historia Związku Radzieckiego

Sensacje 20 wieku

Sensacje XX wieku

Sonny Ericsson

	aplikacje na telefon
	ebook jar
	teledyski 3gp

Śpiewniki

	Gospel
	Rock
	Tradycja polska

Stany Zjednoczone

Szachy i warcaby

Sztandary i symbole wojenne

	Church of God Songs
	Pentatonix

Podkłady muzyczne kolęd i pastorałek

	Podkłady muzyczne_1
	Podkłady muzyczne_2
	Podkłady muzyczne_3

	Kroniki polskiej historii
	Słowianie
	Życie dzieci w dawnych wiekach

Ostatnio pobierane pliki

100 Bitew 371 pne Leuktry.pdf

06.Zamek w Malborku.mp3

Dziadek i niedźwiadek. Historia prawdziwa.pdf

Od grodu książęcego do rezydencji prepozyta kapituły. ....pdf

Wojny rosyjsko-tureckie XVII-XX wiek (Morawski W. Szaw....pdf

1941_Mińsk Białoruski.pdf

1941-1944_Leningrad.pdf

Czterej Pancerni i Pies - fotosy.pdf

W cieniu twierdzy Kołobrzeg.pdf

100 Bitew.1914.Tannenberg.pdf

Bliżej skarbów kultury

Galeria

sortuj według:
nazwa
typ pliku
rozmiar
data dodania

« poprzednia stronanastępna strona »

8,6 MB
28 gru 19 21:18

Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej.pdf

24,2 MB
22 lis 19 13:24

Wawel - rezydencja królewska.mp3

KLCW

207 KB
23 mar 19 14:02

Bliżej skarbów kultury_mapa.jpg

402 KB
23 mar 19 14:02

Biskupin_Stanowisko archeologiczne_mp3.mp3

Biskupin leży w woj. kujawsko-pomorskim, ok. 80 km na południowy zachód od Torunia, nad Jeziorem Biskupińskim. Stanowisko archeologiczne znajduje się po południowej stronie jeziora, na półwyspie. Jest częścią rezerwatu archeologicznego, nad którym pieczę sprawuje miejscowe muzeum.
W przeszłości
10–8000 lat p.n.e. W okolicach dzisiejszego Biskupina mają obozowiska łowcy reniferów. W epoce neolitu osiedlają się tu rolnicy.
738 p.n.e. Początek epoki żelaza. Na wyspie (obecnie półwysep) na Jeziorze Biskupińskim powstaje osiedle obronne ludności kultury łużyckiej. Prowadzi do niego drewniany most. Osada ma owalny kształt o wymiarach ok. 170x100 m. Składa się z ponad 100 drewnianych domostw. Chaty przylegają do siebie, tworząc 13 równoległych rzędów. Pomiędzy nimi biegną szerokie na 2,5 m ulice, wyłożone drewnianymi balami. Zabudowania otacza wał obronny z drewna i ziemi. Drewniany falochron chroni osadę przed falami jeziora.
VI w. p.n.e. Osada zostaje opuszczona. Istnieje kilka hipotez dotyczących przyczyny: zniszczenie przez Scytów, podniesienie się poziomu wody lub wyeksploatowanie środowiska naturalnego wokół grodu.
1933. W wyniku prac melioracyjnych poziom jeziora obniża się. Miejscowy nauczyciel Walenty Szwajcer podczas wycieczki z uczniami odkrywa fragmenty drewnianych bali wystające z jeziora. Rozpoczynają się nowatorskie badania archeologiczne, trwające do wybuchu wojny.
1941–43. Prace wykopaliskowe prowadzą Niemcy. Pod koniec wojny zasypują większość wykopów i wywożą dokumentację oraz rysunki.
1946. Prace archeologiczne zostają wznowione.
1974. Dotychczasowe metody konserwacji drewnianych elementów nie zdają egzaminu. Z tego względu wstrzymuje się badania, a wykopy zasypuje się ziemią. Skarby Biskupina zostają zwrócone środowisku, w którym przetrwały ponad 2700 lat.
Koniec lat 60. do dziś. Powstają pełnowymiarowe rekonstrukcje fragmentów osady. Zostaje otwarte muzeum archeologiczne i utworzony ośrodek archeologii eksperymentalnej.
Dziś
Na teren dawnej osady prowadzi drewniany most. Wał obronny, otaczający pradawny gród, został odtworzony częściowo: fragmenty z obu stron bramy wjazdowej oraz po przeciwnej stronie osady. Wał jest zbudowany z drewnianych skrzyń, wypełnionych ziemią. Ma szerokość 3 m i wysokość 6 m. Na jego szczycie od zewnętrznej strony sterczą wbite pionowo bale drewna. U stóp wału znajduje się falochron: kilka rzędów poziomo wbitych zaostrzonych drewnianych bali.
Przechodzimy przez zrekonstruowaną bramę. Ponad nią wznosi się kwadratowa drewniana wieża strażnicza, przykryta trzcinowym dachem w kształcie ostrosłupa. Jesteśmy na niewielkim placu – dawnym miejscu zebrań mieszkańców osady.
Dalej, bokiem do placu, stoją dwa rzędy przylegających do siebie drewnianych chat, krytych wspólnymi dachami z trzciny. W części odtworzono wnętrza sprzed 2700 lat. Mają ok. 70 m kw. i składają się z przedsionków oraz izb, w których znajdują się pozostałości palenisk oraz narzędzi rolniczych.
Pomiędzy domostwami biegnie droga, wyłożona drewnianymi balami.
Warto wiedzieć
Na terenie muzeum odbywają się liczne imprezy przybliżające dawne kultury. Najważniejszą z nich jest coroczny wrześniowy Festyn Archeologiczny.

35 KB
23 mar 19 14:01

Bochnia_Królewskie kopalnie soli w Bochni i Wielic zce_mp3.mp3

1,0 MB
23 mar 19 14:01

Częstochowo_Klasztor Ojców Paulinów na Jasnej Górz e_mp3.mp3

1382. Książę Władysław Opolczyk sprowadza pod Częstochowę zakon paulinów z Węgier. Klasztor oraz wzgórze, na którym zostaje wzniesiony, otrzymują nazwę Jasna Góra.
1384. Książę Władysław ofiarowuje paulinom cudowny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus, według legendy namalowany przez Łukasza Ewangelistę na desce od stołu, przy którym zasiadała święta rodzina. 1430. Na klasztor napada banda rabusiów. Ograbiają kościół i skarbiec. Tną szablą twarz Madonny na obrazie. Ślady cięcia – dwie równoległe pionowe rysy i jedna pozioma krzyżująca się z nimi – są widoczne do dziś, ponieważ malarze dokonujący renowacji pozostawili je na pamiątkę.
XVII w. Zwyczaj pieszego pielgrzymowania na Jasną Górę przeradza się w ważną praktykę religijną. Powstają stałe szlaki wędrowne. Od 1711 r. co roku wyrusza pielgrzymka warszawska.
1655. Jasna Góra pod dowództwem przeora Augustyna Kordeckiego opiera się atakowi wojsk szwedzkich. Do końca pierwszej dekady XVIII w. jest jeszcze trzy razy bezskutecznie oblegana przez Szwedów.
1717. Biskup Krzysztof Szembek koronuje Matkę Bożą Częstochowską na Królową Polski.
1956. Około miliona wiernych składa Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego, napisane przez prymasa Stefana Wyszyńskiego. Są one ponowieniem ślubów lwowskich, złożonych 300 lat wcześniej przez króla Jana Kazimierza.
1979–99. Papież Jan Paweł II sześciokrotnie odwiedza Jasną Górę. W 2006 r. składa tu wizytę Benedykt XVI.
Dziś
Klasztor otoczony jest murami w kształcie kwadratu o boku długości 250 m. W każdym narożniku wznosi się bastion – część muru w kształcie trójkąta, wysunięta na zewnątrz poza kwadratowy obrys. Główne wejście do klasztoru znajduje się od południa. Prowadzi do niego droga w kształcie łuku. Idąc nią, mijamy cztery bramy.
Obszar wewnątrz murów jest gęsto zabudowany. Po wejściu na dziedziniec widzimy bazylikę. Stoi w południowo-wschodniej części kompleksu, bokiem do głównego wejścia. Jej ściany są piaskowe, a dach – szary. Długość świątyni wynosi 100 m. Od jej zachodniej strony wznosi się potężna kwadratowa wieża o wysokości 106 m. Widać ją z odległości kilkunastu kilometrów.
Za bazyliką znajduje się Kaplica Matki Bożej Częstochowskiej, w której umieszczono cudowny obraz. Namalowana na nim Madonna jest zwrócona twarzą do widza. Ma pociągłą twarz, wąski nos i małe usta. Z uwagi na ciemną karnację jest nazywana Czarną Madonną. Na lewym ramieniu trzyma Dzieciątko, które przypomina raczej młodzieńca niż dziecko. Głowy obojga otaczają złote aureole. Obraz znajduje się za srebrną kurtyną i jest odsłaniany dwa razy dziennie. W kaplicy złożone są liczne wota dziękczynne, z których najcenniejsze to przestrzelony pas, podarowany przez Jana Pawła II w podziękowaniu za cudowne ocalenie.
Za kaplicą w północno-wschodniej części kompleksu znajdują się zabudowania klasztorne – prostokątny budynek z dziedzińcem pośrodku.
Po zachodniej stronie kompleksu, na lewo od bramy głównej, równolegle do murów obronnych stoi podłużny budynek muzeum, a w południowo-zachodnim rogu – arsenał.

1,0 MB
23 mar 19 14:01

Darłowo_Zamek książąt pomorskich_mp3.mp3

1352–72. Książę pomorski Bogusław V wznosi na wyspie (dziś połączonej z lądem) zamek z potężną wieżą bramną i skromnym skrzydłem mieszkalnym. Całość otacza murem obronnym.
1382. W darłowskim zamku przychodzi na świat potomek dynastii Gryfitów – Eryk, późniejszy książę pomorski, następnie król Danii, Szwecji i Norwegii, a wreszcie, po detronizacji – przywódca gotlandzkich piratów. Po opuszczeniu Gotlandii w 1449 r. obejmuje władzę w Księstwie Słupskim. Rezyduje w Darłowie, gdzie umiera w 1459 r.
XV–XVI w. Kolejni książęta pomorscy rozbudowują twierdzę, powstają nowe budynki mieszkalne i druga linia murów. W 2 poł. XVI w. zamek przyjmuje gotycką, najpiękniejszą w swej historii formę. Składa się z trzech skrzydeł. Z podzamczem łączy się przez wieżę bramną, a z miastem – przez drugi budynek bramny, za pomocą mostu zwodzonego.
XVII w. Zamek trawią pożary. Po każdym z nich warowania zostaje odbudowana w skromniejszej formie i stopniowo podupada. W następnych wiekach służy kolejno jako magazyn soli, koszary wojskowe, szpital wojsk napoleońskich, siedziba sądu, więzienie i magazyn zboża.
1929–35. Remont kładzie kres powolnemu niszczeniu zamku. W 1930 r. zostaje tu utworzone muzeum.
1971. Rozpoczyna się generalny remont i regotyzacja obiektu. W 1988 r. następuje otwarcie dla zwiedzających.
Dziś
Zamek jest zbudowany na planie prostokąta o wymiarach 42x35 m. Na dziedziniec, wybrukowany kamieniami, prowadzą dwie bramy: od południa i od północy.
Południowa brama znajduje się w masywnej, pięciokondygnacyjnej wieży – najwyższej części zamku.
Jest nieco wysunięta poza obrys pozostałych budynków. Od zachodu przylega do niej czterokondygnacyjny książęcy budynek mieszkalny. Razem tworzą południowe skrzydło zamku. Są zbudowane z czerwonej cegły i mają dachy pokryte zielonkawą (od patyny) blachą. w miejscu połączenia wieży z budynkiem od strony dziedzińca wznosi się smukła biała wieża, zbudowana na planie sześciokąta, kryta zielonkawym dachem. To klatka schodowa.
Zachodnie skrzydło zamku stanowi trzykondygnacyjny budynek z czerwonej cegły, przykryty spadzistym dachem z czerwonej dachówki. Na parterze mieści on Salę Rycerską. Po przeciwnej stronie widzimy zubożałe skrzydło wschodnie – parterowy ceglany pawilon z tarasem na dachu.
Północne skrzydło to fragment czerwonego ceglanego muru i biały trzykondygnacyjny budynek bramny, przykryty czerwonym, spadzistym dachem. W narożniku między północnym i wschodnim skrzydłem znajduje się druga klatka schodowa, również w formie białej wieżyczki przylegającej od strony dziedzińca do ścian budynków.
Na zamku można obejrzeć zabytkowe meble, dawną broń, a także narzędzia tortur. Urządzone są różne ekspozycje, m.in. pomorskiej sztuki sakralnej i ludowej oraz sztuki współczesnej i wschodniej.

1,3 MB
23 mar 19 14:00

Drewniane cerkwie regionu Karpat_mp3.mp3

Drewniane cerkwie Roztocza, Małopolski i Podkarpacia mają charakterystyczny styl. Budowano je z drewna przeważnie drzew iglastych, na wzniesieniach, tak aby dom boży górował nad siedzibami ludzkimi. Świątynię otaczano drewnianym lub kamiennym ogrodzeniem, gdyż podczas ataku wroga stawała się ona schronieniem dla okolicznej ludności. Wokół ogrodzenia sadzono drzewa, chroniące budowlę przed wiatrami i piorunami.
Cerkwie są niewielkie. Składają się z trzech części: prezbiterium, nawy i babińca, ułożonych w jednej linii, przy czym znajdująca się pośrodku nawa jest największa. Każdą część przykrywa osobny dach, kryty gontem lub rzadziej – blachą. Ma on najczęściej kształt niskiego, ściętego na górze ostrosłupa, na którym znajduje się kopuła w kształcie bani (przypominająca cebulę). Dookoła cerkwi biegną soboty – drewniane podcienia.
W cerkwiach w Kwiatoniu, Powroźniku, Owczarach, Turzańsku i Brunarach nad babińcem znajduje się wieża z dzwonem, znacznie wyższa od pozostałych części. Wieża ma pochyłe ściany, na których osadzono sześcienną „skrzynkę” mieszczącą dzwon. Wieńczy ją baniasta kopuła. W Radrużu, Chotyńcu i Smolniku wszystkie części są mniej więcej tej samej wysokości, a dzwonnica stoi osobno w pobliżu cerkwi.
W środku świątyni nawę od prezbiterium oddziela ikonostas – ozdobna ściana pokryta ikonami. Nawa jest większa i wyższa od pozostałych części cerkwi. Tu gromadzili się na nabożeństwo wierni – oprócz kobiet, które pozostawały w babińcu. Dziś reguła ta została zniesiona, a podział na nawę i babiniec widać jedynie w architekturze świątyni

1,2 MB
23 mar 19 14:00

Drewniane kościoły południowej Małopolski_mp3.mp3

W XV w. w południowej Małopolsce, regionie gór i lasów, wykształcił się charakterystyczny styl – wzorzec, według którego budowano świątynie. Najłatwiej dostępnym budulcem było drewno. Drwale ścinali w okolicznych lasach jodły i modrzewie, które suszono, zdejmowano z nich korę i okantowywano. Cieśle wznosili budowle o konstrukcji, którą dziś nazywamy zrębową. Drewniane bale układano na kamiennej podmurówce jeden na drugim i odpowiednio docinając, łączono w narożnikach bez użycia gwoździ! Dach, a niekiedy również ściany, pokrywano gontem.
Świątynie otaczano drewnianym ogrodzeniem. Wokół niego sadzono drzewa dla ochrony przed wiatrami i piorunami.
Budowle są niewielkie. Przykładowo, długość kościoła w Dębnie nie przekracza 20 m, a szerokość – 10 m. Składają się z nawy i prezbiterium, przykrytych wysokim, spadzistym dachem, który zimą ułatwia zsuwanie się śniegu na ziemię. Wszystkie świątynie oprócz tej w Lipnicy Murowanej mają wieże. Ich ściany są pochyłe; przypominają ostrosłup ze ściętym wierzchołkiem, na który nałożono sześcian, mieszczący dzwon. Wieże wieńczy hełm w kształcie ostrosłupa. Na dachach widzimy niewielką wieżyczkę – sygnaturkę, w której znajduje się mały dzwon.
Kościoły są orientowane, co oznacza, że prezbiterium jest zwrócone na wschód. Prowadzą do nich dwa wejścia: główne od zachodu przez wieżę i boczne od południa przez kruchtę (zewnętrzny przedsionek). Okna wycięto jedynie w południowej ścianie.
Budynki okalają soboty – drewniane podcienia, wsparte na słupach. Początkowo ich rolą była ochrona podmurówki przed zawilgoceniem. Później stały się schronieniem dla wiernych czekających na nabożeństwo.
Wnętrza świątyń pachną intensywnie starym drewnem. Panuje w nich półmrok. Oczy patrzącego dopiero po chwili dostrzegają bogate zdobienia. Wśród nich szczególnie cenne są polichromie – malowidła wykonane bezpośrednio na ścianach.

1,0 MB
23 mar 19 14:00

Drewniane meczety Podlasia_mp3.mp3

Kruszyniany. Meczet zbudowano na planie prostokąta o wymiarach 10x13 m. Od strony północnej zdobią go dwie wieże. Ściany budowli są pomalowane na zielono, a okna – na biało. Dach jest spadzisty, pokryty gontem, ciemnoszary. Na jego szczycie wznosi się trzecia, mniejsza wieżyczka. Dachy wież również są ciemnoszare; mają kształt kopuły z półksiężycem na szczycie. Do budynku przylegają trzy dobudówki. Dwie z nich to wejścia: od północy – dla kobiet i od zachodu – dla mężczyzn. W trzeciej, od południa, znajduje się mihrab, czyli wnęka w sali modlitw wskazująca Mekkę. Meczet otacza kamienny mur o wysokości 60 cm.
Wewnątrz meczetu znajdują się dwa pomieszczenia. Większe jest przeznaczone dla mężczyzn. Od żeńskiego oddziela je ściana, w której wycięto poziome podłużne okienko, przesłonięte białą firanką. Przez nie kobiety mogą obserwować przebieg nabożeństwa odprawianego w męskiej części. W południowej ścianie pomieszczenia dla mężczyzn znajduje się mihrab, a po jego lewej stronie – minbar (kazalnica). To niewielki zadaszony podest, na który wchodzi się po schodkach. Ściany są drewniane, a podłogi – wyłożone dywanami. Na ścianach wiszą muhiry, czyli ozdobne cytaty z Koranu, wypisane kaligraficznym pismem po arabsku.
Bohoniki. Meczet jest zbudowany na planie prostokąta o wymiarach 11,5x8 m. Ściany mają kolor surowego drewna, a okna są białe. Budynek przykrywa ciemnoszary dach w kształcie niskiego ostrosłupa, krytego gontem. Na szczycie znajduje się sześciokątna wieżyczka z białymi oknami, przykryta ciemnoszarą kopułą, którą wieńczy dekoracja w postaci trzech kul ułożonych jedna nad drugą. Nad nimi umieszczony jest półksiężyc. Od południa do świątyni przylega dobudówka – mihrab. Wejście jest jedno, z prawej strony północnej ściany, osłonięte trójkątnym daszkiem.
Wejście prowadzi do wspólnego przedsionka, w którym zdejmuje się obuwie. Stąd osobne drzwi wiodą do dwóch części: przeznaczonej dla mężczyzn i tej dla kobiet. Męska część meczetu wygląda bardzo podobnie jak w Kruszynianach. Dodatkowo w Bohonikach wybudowano balkon wsparty na słupach, dzięki czemu w świątyni mieści się więcej osób.
Warto wiedzieć
W obu miejscowościach w pobliżu meczetów znajdują się mizary – cmentarze muzułmańskie. Najstarsze nagrobki mają arabskie napisy na nieobrobionych głazach.
W Kruszynianach warto odwiedzić gospodarstwo agroturystyczne Tatarska Jurta, gdzie można skosztować specjałów kuchni tatarskiej. Tutaj też organizowany jest Festyn Kultury i Tradycji Tatarów Polskich.

1,0 MB
23 mar 19 14:00

Frombork_Zespół katedralny_mp3.mp3

Fromborskie wzgórze katedralne bardziej przypomina warowną twierdzę niż obiekt sakralny. Zespół katedralny zbudowano na planie prostokąta z uciętym rogiem, o wymiarach 175x85 m, co zostało podyktowane kształtem wzgórza. Całe założenie otaczają wysokie na 10 m ceglane mury obronne, zwieńczone blankami.
Główna brama znajduje się w południowym, dłuższym boku prostokąta. Prowadzi do niej drewniany most. Po obu stronach bramy wznoszą się dwie okrągłe baszty. Wchodzimy na dziedziniec. Po prawej stronie, za drzewami, widać Pałac Biskupi. Mieści się w nim Muzeum Mikołaja Kopernika.
Naprzeciw głównej bramy stoi katedra. To jedyny budynek, który nie przylega do murów. Ma 100 m długości, 22 m szerokości i 16,5 m wysokości. Jest zbudowana z czerwonej cegły. Spadzisty dach pokrywa czerwona dachówka. Z każdego narożnika budowli strzela w niebo smukła, ośmioboczna wieżyczka, zakończona iglicą. Wnętrze świątyni jest bogato zdobione. Przy jednym z ołtarzy znajduje się grób Mikołaja Kopernika.
Po lewej stronie, patrząc od głównej bramy, w północnym narożniku murów obronnych wznosi się 40-metrowa dzwonnica, nazywana Wieżą Radziejowskiego – najwyższa na wzgórzu katedralnym. U podstawy ma kształt ośmiokątny, wyżej – prostokątny. Jest nakryta blaszaną kopułą w zielonkawym (od patyny) kolorze.
W przyziemiu dzwonnicy mieści się planetarium. Spiralne schody prowadzą na kolejne kondygnacje. Zamiast dzwonu zawieszono wahadło Foucaulta (czyt. Fuko) – przyrząd służący do obserwacji ruchu wirowego Ziemi. Na wysokości 70 m n.p.m. znajduje się taras widokowy, z którego można podziwiać panoramę Fromborka, zalewu i Mierzei Wiślanej oraz Wzgórz Elbląskich.
W południowym narożniku murów wznosi się XIV-wieczna Wieża Kopernika, w której odtworzono pracownię uczonego.

1,2 MB
23 mar 19 13:59

Gdańsk_Zabytkowe centrum miasta_mp3.mp3

Zabytkowe centrum miasta to przede wszystkim ulica Długa, plac Długi Targ oraz ulice Długie Pobrzeże i Mariacka. Zacznijmy spacer od obejrzenia fragmentów dawnych fortyfikacji: Bramy Wyżynnej, Katowni oraz Wieży Więziennej, i przejdźmy Złotą Bramą na ulicę Długą. Po jej obu stronach stoją przylegające do siebie, szerokie na trzy, cztery okna, kilkupiętrowe kamienice o kolorowych, bogato zdobionych fasadach.
U zbiegu Długiej z Długim Targiem stoi Ratusz. Jest to trzykondygnacyjna budowla, wzniesiona na planie prostokąta, z dziedzińcem w środku. Ściany są z czerwonej cegły, a dach – kryty czerwoną dachówką.
Nad wejściem wznosi się wysoka 80-metrowa wieża, nakryta zielonkawą ozdobną kopułą z blachy.
Długi Targ ma kształt prostokąta o wymiarach ok. 200x40 m. Wokół niego, tak jak wzdłuż ulicy Długiej, stoją kolorowe, bogato zdobione kamienice, m.in. Złota, która zawdzięcza nazwę pozłacanym dekoracjom fasady. W zachodniej części placu, tuż przy wylocie Długiej, stoi fontanna Neptuna – symbol Gdańska. Naprzeciwko fontanny wznosi się Dwór Artusa – dawne miejsce spotkań kupców gdańskich. Budynek ma trzy ogromne podłużne okna, zakończone u góry łukami. Fasada jest biała.
W miejscu, gdzie Długi Targ dochodzi do Motławy, stoi Zielona Brama – reprezentacyjny budynek, wzniesiony jako siedziba władców Polski goszczących w Gdańsku. Na parterze znajdują się cztery przejścia, które prowadzą na wybrzeże rzeki.
Skręcając w lewo, znajdziemy się na Długim Pobrzeżu, drodze biegnącej wzdłuż Motławy. Po lewej stronie stoją malownicze kamieniczki, a pośród nich, u wylotu poprzecznych ulic, kolejne bramy prowadzące znad rzeki do miasta: Krowia, Chlebnicka, Mariacka i na końcu słynny Żuraw – potężna brama obronna, zbudowana z cegły, mająca w swojej konstrukcji drewniany dźwig portowy.
Kiedy z Długiego Pobrzeża skręcimy w ulicę Mariacką, dojdziemy do monumentalnej Bazyliki Mariackiej. Zbudowano ją z cegły, na planie krzyża. Nawa (dłuższe ramię krzyża) ma 105 m długości, a transept (krótsze ramię) – 66 m. Sklepienie znajduje się na wysokości 30 m. Świątynia może pomieścić 25 000 osób! Zdobią ją smukłe, strzeliste wieżyczki oraz potężna 82-metrowa wieża, wzniesiona na planie kwadratu. Pokonując 402 stopnie, można wejść na jej szczyt, skąd rozciąga się piękny widok na okolicę

1,0 MB
23 mar 19 13:59

Gniezno_Katedra pw. Wniebowzięcia NMP i Św.Wojciec ha_mp3.mp3

Katedra ma 85 m długości i 40 m szerokości. Składa się z trzech naw o podstawie prostokątów, przylegających do siebie dłuższymi bokami. Od wschodu rogi prostokątów są zaokrąglone. W tym miejscu znajduje się prezbiterium. Środkowa nawa jest wyższa od bocznych i ma okna ponad ich dachami.
Od zachodu wznoszą się dwie wieże, wybudowane na planie kwadratów, nakryte kopułami. Budowlę otacza wieniec kaplic i innych pomieszczeń tej samej wysokości co nawy boczne. Ściany niższych części katedry są białe, a wyższych – nawy głównej i wież – ceglane. Dachy i kopuły na wieżach są wykonane z blachy, którą czas zabarwił na zielonkawo. Do świątyni wchodzimy od południa, mniej więcej w połowie długości katedry.
Pod północną wieżą znajduje się wejście do podziemi katedry, gdzie można zobaczyć fragmenty murów świątyń z X w. oraz kamienne grobowce, wcześniej usytuowane pod posadzką.
W katedrze znajduje się wiele cennych zabytków sztuki sakralnej. Jeden z nich to odlane z brązu Drzwi Gnieźnieńskie, umieszczone w dawnym wejściu do świątyni, przy południowej wieży. Składają się z dwóch skrzydeł o rozmiarach 3,2x0,8 m. Na całej powierzchni są pokryte płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia św. Wojciecha.
W prezbiterium możemy obejrzeć srebrną trumnę z relikwiami św. Wojciecha, ozdobioną płaskorzeźbami obrazującymi życie świętego. Na wieku znajduje się rzeźba, przedstawiająca świętego w pozycji półleżącej. Trumnę umieszczono na wysokim cokole, pod ozdobnym złotym baldachimem.

1,0 MB
23 mar 19 13:59

Jawor_Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy_mp3.mp3

1648. Kończy się wojna 30-letnia. Na mocy postanowień pokoju westfalskiego, kładącego kres konfliktom religijnym, katolicki król Niemiec Ferdynand III przyznaje śląskim luteranom prawo do wybudowania trzech świątyń: w Głogowie, Jaworze i Świdnicy. Wprowadza jednak pewne ograniczenia. Budowle m.in. mogą powstać jedynie poza granicami miasta. Mają zostać wzniesione w ciągu jednego roku, z nietrwałych materiałów (drewna, słomy, piasku i gliny). Ponadto nie mogą mieć wież, dzwonów ani przybrać tradycyjnego kształtu świątyni.
1652–53. Powstaje kościół w Głogowie, strawiony w 1758 r. przez pożar wywołany uderzeniem pioruna.
1654–55. Powstaje kościół w Jaworze, a w latach 1656–57 – w Świdnicy.
Początek XVIII w. Sytuacja wyznaniowa ewangelików się polepsza. Obok kościoła w Świdnicy zostają wybudowane dzwonnica i szkoła ewangelicka, a jaworska świątynia zyskuje wieżę.
1989. W Kościele Pokoju w Świdnicy premier Tadeusz Mazowiecki i kanclerz Niemiec Helmut Kohl modlą się o pokój i pojednanie.
Dziś
Kościoły w Jaworze i Świdnicy mają konstrukcję szachulcową. Na drewnianej podwalinie wzniesiono szkielet z pionowych i poziomych, a miejscami również ukośnych dębowych bali. Przestrzenie między balami wypełniono rusztowaniem z gałązek, obrzucono gliną i otynkowano na biało. Nadało to ścianom charakterystyczny wygląd: ciemne drewniane rusztowanie na tle białych wypełnień tworzy geometryczny wzór kraty lub liter X.
Świątynię w Jaworze zbudowano na planie prostokąta o wymiarach 43,5x26 m. Zaprojektowano ją w typie bazyliki, co znaczy, że kościół jest podzielony wzdłuż na trzy części. Środkowy prostokąt to nawa główna, a dwa skrajne – nawy boczne, niższe. Nawę główną przykrywa dwuspadowy dach z gontu, a nawy boczne – dach jednospadowy. Od wschodu do budowli przylega apsyda – trójścienne pomieszczenie, przykryte spadzistym dachem. W północno-wschodnim narożniku znajduje się prostokątna zakrystia. Od południa do kościoła przylega wieża.
Kościół w Świdnicy został zbudowany jako tzw. bazylika złożona, na planie krzyża. Ma wymiary 44x30,5 m. Oba ramiona krzyża są podzielone na trzy części: wyższą nawę główną i niższe nawy boczne. Do bryły kościoła przylegają liczne półokrągłe dobudówki, z których największą jest apsyda od strony wschod¬niej. Nawy główne są kryte dwuspadowym dachem z gontu, a nawy boczne i dobudówki – dachami jednospadowymi.
Charakterystyczne dla wnętrza świątyń w Jaworze i Świdnicy są kilkukondygnacyjne loże w nawach bocznych, przeznaczone dla wiernych. Dzięki temu kościoły mogą pomieścić więcej osób: jaworski – 6000, a świdnicki – 7500, w tym 3000 siedzących. Wystrój obu świątyń jest bogaty w malowidła i rzeźby.

0,9 MB
23 mar 19 13:58

Kalwaria Zebrzydowska_mp3.mp3

1602. Wojewoda krakowski Mikołaj Zebrzydowski przekazuje bernardynom wzniesioną rok wcześniej kaplicę i pobliskie ziemie.
1604. Rozpoczyna się budowa kościoła i klasztoru, która pięć lat później dobiega końca. Równocześnie Mikołaj postanawia ufundować Drogę Męki Pańskiej, pierwszą w Polsce. W latach 1605–17 powstaje 18 kaplic kalwaryjskich.
1623–41. Syn Mikołaja Jan Zebrzydowski funduje kolejne kaplice i rozbudowuje klasztor oraz kościół. Prace kontynuuje jego syn Michał, a po jego śmierci w 1667 r. – rodzina Czartoryskich.
1667. W Kalwarii zostaje umieszczony cudowny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, zwanej Matką Bożą Kalwaryjską.
1959–78. Rokrocznie bywa tu Karol Wojtyła.
Dziś
Na południowym krańcu miasta na Górze Żar wznosi się bazylika. Świątynia składa się z dwóch brył o podstawie prostokątów różnych rozmiarów, połączonych krótszymi bokami. Mniejsza, niższa bryła to dawny kościół, który obecnie służy jako prezbiterium. Większa i wyższa – to nawa dobudowana po wschodniej stronie.
Główne wejście znajduje się w nawie. Po obu stronach fasady wznoszą się kwadratowe wieże, przykryte zielonymi kopułami. Ściany świątyni są piaskowe, a spadzisty dach jest czerwony. Wyższą część bazyliki wieńczy niewielka wieżyczka. Od południa do kościoła przylegają trzy kaplice. W jednej z nich znajduje się obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej. Wnętrze bazyliki jest bogato zdobione.
Klasztor to trzypiętrowa budowla o jasnych ścianach i czerwonym spadzistym dachu, zbudowana na planie prostokąta. Ma dwa wewnętrzne dziedzińce. Od południa łączy się krótszym bokiem z bazyliką.
Na zachód od bazyliki i klasztoru znajdują się niskie zabudowania gospodarcze.
Na południe i wschód od bazyliki i klasztoru, na obszarze 6 km kw., na częściowo zalesionych zboczach Beskidu Makowskiego biegną dróżki: Pana Jezusa (28 stacji) i Matki Bożej (24 stacje). Są to ścieżki łączące 41 obiektów sakralnych: kościółków, kapliczek, mostów i figur. Przejście każdego ze szlaków zajmuje ok. trzech godzin.
Warto wiedzieć
Co roku w Wielkim Tygodniu odbywa się inscenizacja męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Jest to jedno z najstarszych misteriów pasyjnych w Polsce. Biorą w nim udział pielgrzymi i miejscowa ludność.

0,8 MB
23 mar 19 13:58

Kamień Pomorski _Osiedle katedralne_mp3.mp3

Ok. 1176. Do Kamienia Pomorskiego, ówczesnej siedziby książąt zachodniopomorskich, zostaje przeniesione biskupstwo z Wolina, nękanego napaściami Duńczyków. Rozpoczyna się wznoszenie katedry. Powstaje osiedle katedralne sąsiadujące z miastem.
1 poł. XIV w. Osiedle katedralne zostaje otoczone murem. Dzięki wzrostowi znaczenia biskupstwa następuje rozbudowa świątyni, powstają nowe domy kanonickie, a dom biskupi nabiera charakteru rezydencji.
1534. Pomorze Zachodnie przyjmuje protestantyzm. Katedra przechodzi w ręce Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego.
2 poł. XVII w. Po zniszczeniu wnętrza w czasie wojny 30-letniej świątynia zyskuje barokowe wyposażenie.
1945. Katedra powraca do Kościoła katolickiego. W latach 60. przechodzi regotyzację i renowację.
Dziś
Osiedle katedralne ma kształt nieregularnego czworokąta o wymiarach 250x200 m. W jego centralnej części znajduje się katedra.
Świątynię wzniesiono na planie krzyża o wymiarach 50x28 m. Jest zbudowana z cegły, a jej elewacje są bogato zdobione. Dach pokrywa czerwona dachówka. Fasadę katedry stanowi ceglana wieża, wzniesiona na planie prostokąta, nakryta zielonkawym (od patyny) blaszanym dachem w kształcie ściętego ostrosłupa. Po przeciwnej stronie do bryły kościoła przylega absyda, czyli półkolista budowla, w której znajduje się prezbiterium. Jej dach ma kształt stożka przeciętego w pionie na pół.
Od północnego zachodu do świątyni przylega wirydarz – kwadratowy dziedziniec o boku długości 20 m, otoczony krużgankami. Służył on jako miejsce modlitwy i skupienia; tu także chowano kanoników. Na ścianach pod arkadami znajdują się płyty nagrobne biskupów i fundatorów. Nad wschodnim skrzydłem wirydarza dobudowano cztery sale. Tutaj znajdował się skarbiec.
Ściany wewnątrz katedry są białe. Światło wpadające przez duże okna sprawia, że kościół jest jasny i przestronny. Można tu obejrzeć wiele cennych malowideł i rzeźb oraz usłyszeć XVII-wieczne organy, uważane za jedne z najlepiej brzmiących w Polsce.
Na osiedlu katedralnym znajdują się ponadto: Pałac Biskupi z ozdobną fasadą, plebania o konstrukcji szachulcowej, kanonia i dom dziekana. Na północy i południu osiedla zachowały się mury obronne.
Warto wiedzieć
Kamieńskie organy mają 47 głosów i 3300 piszczałek. Ich brzmienie można podziwiać m.in. podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej, który odbywa się każdego roku od czerwca do sierpnia.

1,0 MB
23 mar 19 13:57

Kanał Elbląski_mp3.mp3

Kanał Elbląski to żeglowna droga wodna poprowadzona w zachodniej części woj. warmińsko-mazurskiego. Łączy Elbląg z Iławą oraz Ostródą, gdzie rozdziela się na kilka odnóg. Jest najdłuższym kanałem żeglownym w Polsce – jego łączna długość to ok. 130 km.
W przeszłości
Początek XIX w. Pojawia się potrzeba usprawnienia transportu zboża i drewna z pojezierzy Ostródzkiego i Iławskiego do portów morskich w Gdańsku i Elblągu.
Lata 20. XIX w. Powstaje projekt kanału, rozwiązujący problem 100-metrowej różnicy poziomów między jeziorami Druzno i Pniewskim – planowanymi odcinkami kanału. Opracowany zostaje system śluz i pięciu suchych pochylni, napędzanych mechanicznie siłą przepływu wody.
1844. Rozpoczyna się budowa. Po ośmiu latach gotowy jest pierwszy odcinek: Iława – Elbląg.
1860. Następuje uruchomienie czterech pochylni (piąta powstaje kilkanaście lat później) i otwarcie odcinka Miłomłyn – Ostróda.
1872. Przeprowadzenie linii kolejowej przez Ostródę, a później także rozwój transportu samochodowego osłabiają gospodarcze znaczenie kanału. W tym czasie zostaje oddany do eksploatacji ostatni odcinek kanału: Ostróda – Stare Jabłonki.
1912. Statki przewożą kanałem pierwszych turystów. Od 1927 r. odbywają się regularne rejsy pasażerskie.
1945. Kanał ulega częściowemu zniszczeniu, ale już trzy lata później żegluga białej floty zostaje wznowiona.
2011. Rozpoczyna się gruntowny remont, który ma trwać do 2014 r. Niektóre odcinki kanału zostają wyłączone z ruchu.
Dziś
Po Kanale Elbląskim można pływać indywidualnie jachtem żaglowym, motorowym lub kajakiem. Organizowane są też rejsy małymi statkami pasażerskimi.
Wybierzmy się w rejs z Elbląga do Ostródy. Ten odcinek ma długość 82 km. Płyniemy na południe rzeką Elbląg. Po lewej stronie widzimy malowniczą panoramę miasta. Wpływamy na jezioro Druzno. To fragment dawnej zatoki morskiej. Lustro wody znajduje się 10 cm n.p.m. Na jeziorze utworzono rezerwat ptactwa wodnego i błotnego. Wokół rozciąga się płaska kraina – Żuławy Wiślane.
Wpływamy do kanału. Krajobraz staje się pagórkowaty. Docieramy do pierwszej na trasie pochylni o nazwie Całuny. Tu woda się kończy, a teren wznosi się ku górze. Statek wpływa na ogromny ażurowy wózek na szynach. Stalowe liny ciągną wózek wraz z przycumowanym do niego statkiem. Po 500 m jesteśmy prawie 14 m wyżej i z powrotem na wodzie!
Takich pochylni jest w sumie pięć. Dzięki nim po przebyciu 9 km znajdujemy się 100 m wyżej. Wpływamy na wąskie, porośnięte trzcinami jezioro Sambród. Po lewej stronie widzimy przystań w Małdytach. Pokonujemy długie i wąskie jezioro Ruda Woda oraz jezioro Ilińsk i dopływamy do śluzy w Miłomłynie.
W prawo, na zachód, odchodzi odnoga Kanału Elbląskiego – Kanał Iławski, którym można się dostać do jeziora Jeziorak.
Dalej trasa prowadzi skanalizowanym odcinkiem rzeki Liwy przez porośnięte lasem iglastym wzgórza Pojezierza Iławskiego. Mijamy śluzę Zieloną i wpływamy na Jezioro Drwęckie. Kierując się na wschód, docieramy do mola w Ostródzie

1,2 MB
23 mar 19 13:57

Kazimierz Dolny_Zabytkowe centrum miasta i Zamek_m p3.mp3

Rynek to wybrukowany kocimi łbami plac w kształcie zbliżonym do prostokąta o wymiarach ok. 60x45 m. Z trzech stron otaczają go kamienice. Ponieważ pochodzą z różnych okresów, różnią się między sobą wyglądem. Niektóre mają białe ściany i wysokie, spadziste dachy, kryte gontem. Inne, bardziej współczesne, są wyższe, mają elewacje w kolorze piaskowym i dachy kryte czerwoną dachówką. Dwie najpiękniejsze kamienice – braci Przybyłów – pochodzą z XVII w. Mają parterowe podcienia i fasady niemal w całości pokryte płaskorzeźbami. Na środku Rynku stoi okrągła murowana studnia, przykryta stożkowatym drewnianym daszkiem. Nad studnią wznosi się drewniane zadaszenie w kształcie niskiego ostrosłupa, podparte czterema drewnianymi słupami.
Od północno-wschodniej strony Rynku odchodzi w górę szeroka ulica Zamkowa. Na jej końcu, bokiem do Rynku, stoi kościół farny św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja. Jego ściany są białe, a spadzisty dach jest czerwony. Znajdują się tu najstarsze w Polsce zachowane w całości organy (1620).
Przed kościołem ulica Zamkowa się rozdziela. Kierując się w lewo, drogą wzdłuż Wisły dojdziemy do zabytkowych spichlerzy. Droga w prawo prowadzi w górę do ruin zamku i baszty.
Spichlerze kazimierskie były potężnymi, kilkukondygnacyjnymi budynkami o jasnych ścianach i spadzistych czerwonych dachach. Wybudowane na planie prostokąta, stały zwrócone krótszym bokiem do Wisły. Ich fasady były okazałe i bogato dekorowane. Do dziś przetrwało kilkanaście spichlerzy, z czego tylko niektóre prezentują się tak jak w czasach świetności.
Na wzgórzu, ok. 500 m na wschód od Rynku, znajdujemy ruiny zamku. Zajmują obszar zbliżony do prostokąta o wymiarach 30x65 m. Po zachodniej stronie zachowały się ściany dawnej części mieszkalnej, z jasnego wapienia. Od północy widać pozostałości po wieży, wybudowanej z cegły na planie kwadratu o boku 10 m. Całość otacza mur obronny. Idąc drogą w górę wzgórza, po ok. 200 m dochodzimy do okrągłej baszty, zbudowanej z jasnego wapienia

1,0 MB
23 mar 19 13:57

Kórnik_Zespół zamkowo-parkowy_mp3.mp3

1430. Dobiega końca budowa zamku Górków, możnowładców wielkopolskich. Zamek otacza fosa, nad którą przerzucony jest most zwodzony. Równocześnie trwa budowa kościoła, ukończona w 1437 r. W rękach Górków Kórnik pozostaje do 1592 r.
1676. Kórnickie dobra stają się własnością Działyńskich. Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka, późniejsza legendarna Biała Dama, w 2 poł. XVIII w. przebudowuje zamek w stylu barokowym i urządza ogród francuski.
1838. Tytus Działyński odbudowuje kościół po pożarze, nadając mu wygląd neogotycki. Pięć lat później rozpoczyna przebudowę rezydencji w stylu neogotyku angielskiego, zachowanym do dzisiaj. Jego zamiarem jest stworzenie służących narodowi biblioteki starych druków i rękopisów oraz muzeum. Ogród Teofili (obecne arboretum) przekształca w park w stylu romantycznym. Jego dzieło kontynuuje syn Jan Kanty.
1880. Zamek dziedziczy siostrzeniec Jana Władysław Zamoyski. W 1924 r., przed śmiercią bezdzietny Zamoyski przekazuje zamek i ogród narodowi polskiemu. Darowizną zarządza Fundacja „Zakłady Kórnickie”.
1945. Niemcy dewastują zamek i wywożą część zbiorów.
1953. Fundacja zostaje zlikwidowana (reaktywacja następuje w 2001 r.). Zamek przejmuje Polska Akademia Nauk. Obecnie jest siedzibą muzeum i Biblioteki Kórnickiej PAN, a arboretum znajduje się pod zarządem Instytutu Dendrologii PAN.
Dziś
Zespół zamkowo-parkowy zajmuje obszar ok. 1,5x1 km. Jego najważniejszym obiektem jest zamek, położony na wyspie otoczonej nawodnioną fosą. Prowadzą do niego dwa mosty: od strony północnej i wschodniej.
Długość i szerokość zamku wynoszą ok. 40 m. Budowla ma bardzo nieregularny kształt i zróżnicowaną wysokość, choć generalnie jest dwupiętrowa. Urozmaicenie stanowią liczne kwadratowe lub okrągłe baszty, wykusze, galeryjki i wieżyczki. Fasady zamku są bogato zdobione arkadami, łukami o orientalnych kształtach i dekoracyjnymi blankami (zwieńczenie murów w kształcie „zębów”). Ściany mają kolor biały. Jedynie podmurówka i okrągła wieża w północno-wschodnim narożniku pozostały nieotynkowane, w czerwonym kolorze cegieł. Dach budowli jest płaski.
Wnętrze zamku, obecnie przekształcone w muzeum, zachowało oryginalny XIX-wieczny wygląd. Można tu obejrzeć zabytkowe meble, posadzki, obrazy, rzeźby i pamiątki po mieszkańcach zamku. A nocą przy odrobinie szczęścia zdarza się ponoć spotkać samą Teofilę z Działyńskich. Dama ta – jak głosi legenda – po zapadnięciu zmroku schodzi z portretu wiszącego w Sali Jadalnej i, ujmując dłońmi białą suknię, wędruje po korytarzach.
Zamek otacza park – arboretum. Jest to największy park dendrologiczny w Polsce. Rośnie tu ponad 3000 gatunków i odmian drzew oraz krzewów, zarówno rodzimych, jak i egzotycznych. Najstarsze są 300-letnie lipy i 250-letni buk.
W północnej części parku wznosi się kościół pw. Wszystkich Świętych. Świątynia jest zbudowana z czerwonej cegły i pokryta spadzistym dachem. We wnętrzu znajdują się groby właścicieli kórnickiego zamku – Górków, Działyńskich i Zamoyskich.

2,9 MB
23 mar 19 13:56

Kraków_Stare Miasto,Stradom i Kazimierz.Wzgórze wa welskie_mp3.mp3

0,9 MB
23 mar 19 13:56

Lidzbark Warmiński_Zamek biskupów warmińskich_mp3.mp3

Zamek wybudowano na osi północ – południe. Od zachodu i północy otaczają go wody Łyny i wpadającej do niej Symsarny. Od południa i wschodu pomiędzy Symsarną a zamkiem wykopano fosę.
Zwiedzanie zaczynamy od przedzamcza. Przechodzimy przez drewniany most przerzucony nad fosą i przez bramę w murze obronnym, zbudowanym z cegły. Na krańcach muru stoją baszty: z lewej strony – mała, półokrągła, z prawej – okazała, okrągła, nakryta kopułą w kształcie ostrosłupa o sześciu bocznych ścianach.
Budynki przedzamcza łączą się w prostokątną podkowę, otwartą od strony zamku. Mają różowe ściany z białymi detalami i czerwone spadziste dachy. Przejście na dziedziniec znajduje się w środkowym skrzydle, naprzeciwko drewnianego mostu. Z lewej strony wznosi się prostokątna wieża zegarowa.
Z dziedzińca przedzamcza przechodzimy mostem nad drugą fosą, tym razem suchą. Pod stopami mamy fundamenty XVII-wiecznego pałacu, a przed sobą – zamek. Zbudowano go na planie kwadratu o boku 48,5 m. Patrząc od strony mostu, w prawym, dalszym (północno-wschodnim) narożniku budowli wzbija się w górę potężna 14-kondygnacyjna wieża. W dolnej części jest ona czworoboczna, w górnej – ośmioboczna, nakryta kopułą w kształcie ostrosłupa o sześciu ścianach. W pozostałych narożnikach wybudowano mniejsze, kwadratowe wieżyczki.
Zamek ma ceglane ściany i dach kryty czerwoną dachówką. Jest otoczony niskim murem z cegły.
Wewnątrz zamku znajduje się dziedziniec. Wokół niego biegną dwukondygnacyjne krużganki (podcienia). Z dziedzińca możemy przejść kamiennymi schodami na główną kondygnację, gdzie znajdują się pomieszczenia reprezentacyjne.

0,8 MB
23 mar 19 13:56

Lublin_Muzeum Wsi Lubelskiej_mp3.mp3

Muzeum zajmuje obszar zbliżony do trójkąta o powierzchni 27 ha (800x620 m). Wchodzimy przez budynek recepcyjny, który wyglądem nawiązuje do nieistniejącego już tzw. małego ratusza z Kazimierza Dolnego nad Wisłą.
W sektorach regionalnych odtworzono wsie charakterystyczne dla Wyżyny Lubelskiej, Roztocza i Powiśla. Oprócz chałup i zagród znajdujemy zabudowania przemysłowe: wiatrak, olejarnię, kuźnię i piwiarnię oraz sakralne: kapliczki i krzyże przydrożne, a w sektorze Roztocze – drewnianą cerkiew z 1759 r. Podlasie jest reprezentowane przez remizę.
W sektorze Miasteczko odwzorowano układ urbanistyczny prowincjonalnego miasta z lat 30. XX w. Znajduje się tu m.in. drewniany kościół z XVII w. Natomiast zespół dworski tworzą XVIII-wieczny dwór z Żyrzyna, otoczony ogrodem i parkiem, oraz zabudowania folwarczne: czworak i spichlerze.
Każdy budynek opatrzono tabliczką, informującą, skąd pochodzi, kiedy został zbudowany i kto był jego właścicielem. Wnętrza chałup pokazują poziom życia i rodzaj zajęcia mieszkańców. Dowiadujemy się nawet, jak liczne były tutejsze rodziny. W zabudowaniach gospodarczych mieszka ptactwo domowe, kozy, krowy, owce i konie. We wnętrzach zabudowań przemysłowych eksponowane są sprzęty i narzędzia używane w danym zawodzie. Budynki muzealne żyją drugim życiem. Wiatrak miele zboże, w piecach wypieka się chleb, a w cerkwi i kościele odprawiane są msze.

0,9 MB
23 mar 19 13:56

Łańcut_Zespół zamkowo-parkowy_mp3.mp3

Trzonem zamku i jego najstarszą częścią jest czworoboczna budowla z dziedzińcem w środku. W każdym jej narożniku wznosi się kwadratowa wieża. Zamek ma trzy kondygnacje; wieże są nieznacznie wyższe. Dwie z nich, znajdujące się w fasadzie, przykrywają zielonkawe blaszane kopuły. Elewacje mają kolor piaskowy i ciemnoczerwony, a spadziste dachy, kryte dachówką – czerwony.
Do korpusu zamku przylegają liczne dobudówki. Patrząc od frontu, z lewej strony widzimy bibliotekę. Z prawej strony do budowli przylega mniejszy czworobok, którego jedno ze skrzydeł jest przedłużeniem fasady. Na dziedzińcu mniejszego czworoboku rośnie olbrzymi, górujący nad budowlą platan. Prostopadle do fasady zamku stoi podłużny budynek dawnej oranżerii.
Wnętrza mają znakomicie zachowane wyposażenie. Możemy obejrzeć Salę Balową, Teatr Dworski, Wielką Jadalnię, liczne salony, gabinety i sypialnie oraz pokoje kąpielowe.
Zamek otaczają ogrody i park, który ma kształt prostokąta z uciętym rogiem, o wymiarach ok. 1000x400 m. Spacerując po parku, natrafimy na stajnie i powozownię, ujeżdżalnię, storczykarnię, Dom Ogrodnika oraz pałacyk, nazwany Zameczkiem Romantycznym.
Warto wiedzieć
W łańcuckiej powozowni znajduje się największy w Polsce zbiór dawnych karet i powozów. Nie jest to kolekcja martwych eksponatów – pojazdy utrzymuje się w pełnej sprawności, wraz ze stajniami, warsztatami i całym sprzętem służącym niegdyś zaprzęgom konnym.

0,8 MB
23 mar 19 13:56

Łęknica_Park mużakowski_mp3.mp3

1815. Książę Hermann von Pückler-Muskau, właściciel posiadłości w Muskau, ogłasza mieszkańcom miasta zamiar przekształcenia rezydencji i jej otoczenia w park w stylu angielskim. Powstaje park krajobrazowy idealnie wpisany w krajobraz doliny Nysy, z tysiącami drzew i krzewów oraz mostami.
1845. Kryzys finansowy zmusza księcia do sprzedaży majątku. Prace związane z tworzeniem parku kontynuuje nowy właściciel książę Fryderyk Niderlandzki, a następnie rodzina von Arnim.
1945. Po ustaleniu granicy polsko-niemieckiej w Niemczech znajduje się 1/3 parku, w tym rezydencja. Po usunięciu szkód wojennych ta część funkcjonuje samodzielnie, od 1955 r. – jako zabytek. Po stronie polskiej większość parku zostaje włączona do pegeeru. Dzięki dendrologom z Kórnika jego część zyskuje status „parku o specjalnym charakterze”.
Koniec lat 80. Rozpoczyna się polsko-niemiecki projekt rewaloryzacji, polegający głównie na przywróceniu historycznego wyglądu parku.
Dziś
Park Mużakowski leży w miejscu, gdzie Nysa Łużycka przecina Łuk Mużakowski – ciąg polodowcowych wzniesień. Dolina rzeki rozszerza się tu do 1,5 km. Po obu jej stronach wznoszą się tarasy, których wysokość dochodzi do kilkudziesięciu metrów.
Powierzchnia parku wynosi ok. 700 ha. Po niemieckiej stronie (ok. 200 ha) znajdują się Zamek Stary i Nowy, Oranżeria oraz otaczające je ogrody. Po polskiej stronie (ok. 500 ha), na północ od Łęknicy, leży park. Oba tereny są połączone mostami Angielskim i Podwójnym.
Polska część parku ma kształt czworokąta, którego zachodni bok stanowi Nysa Łużycka. Obszar na północy jest zalesiony, na wschodzie rozciągają się pola, a południe zajmuje arboretum z ponad 3000 gatunków drzew i krzewów.
W środkowej części nad rzeką znajduje się najbardziej malowniczy fragment parku. Za każdym zakrętem ścieżki napotykamy ciekawą budowlę, harmonijnie wkomponowaną w krajobraz, stare drzewo lub zachwycający widok.
W pobliżu wejścia do parku na wzgórzu stoi Kamień Pücklera – głaz z podobizną księcia. Rozciąga się stąd piękny widok na Nysę Łużycką, most Podwójny oraz trójskrzydłowy, kilkupiętrowy Nowy Zamek o czerwonej, bogato zdobionej fasadzie.

1,0 MB
23 mar 19 13:55

Łódź_Centralne Muzeum Włókiennictwa_mp3.mp3

Biała Fabryka Geyera to trzypiętrowy budynek o białych elewacjach, wzniesiony na planie prostokąta, z dziedzińcem w środku. Na dziedzińcu znajduje się zbudowana z cegły kotłownia z bardzo wysokim ośmiobocznym kominem.
Wewnątrz budynku na powierzchni 7000 m kw. wystawione są eksponaty związane z rozwojem włókiennictwa. W ramach ekspozycji stałych oglądamy narzędzia i maszyny włókiennicze używane od średniowiecza do czasów obecnych. Poznajemy też historię zakładów Ludwika Geyera sięgającą 1828 r.
Niezwykłą wystawą jest „Rekonstrukcja tkalni z przełomu XIX i XX w. Prezentacja maszyn w ruchu”, przybliżająca klimat i realia pracy w tkalni tego okresu: hałas i stukot maszyn, zapach rozgrzanego smaru.
Kolejna ekspozycja stała to „Z modą przez XX w.”, budząca szczególne zainteresowanie kobiet i dziewcząt. Ponad 230 eksponatów: strojów, butów, torebek i biżuterii pokazuje, jak się zmieniał sposób ubierania się w tym okresie.
Na tyłach Białej Fabryki znajduje się Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej, stanowiący część muzeum. Znajdują się w nim budynki charakterystyczne dla architektury Łodzi przełomu XIX i XX w.: 200-letni modrzewiowy kościół, willa letniskowa oraz pięć 100-letnich domów rzemieślniczych. Odtworzono w nich warunki, w jakich mieszkali robotnicy zatrudnieni w fabrykach włókienniczych, oraz pracownie: tkacką, szklarską i garbarską.

0,9 MB
23 mar 19 13:55

Łódź_Ulica Piotrkowska_mp3.mp3

1820. Łódź staje się ośrodkiem tkackim i sukienniczym.
1823. W rozwijającym się mieście powstaje plan regulacji zabudowy osady zwanej Nowym Miastem, w tym wytyczona zostaje ulica Piotrkowska. Stanowi ona część drogi między Piotrkowem Trybunalskim i Zgierzem, a w samej Łodzi łączy ważne punkty. Wzdłuż tej osi wyznaczone są parcele dla sukienników, a na północy – rynek Nowego Miasta (obecnie pl. Wolności). W niedługim czasie wraz z rozwojem przemysłu właściciele fabryk i przedstawiciele sfery usługowej wykupują parcele przy Piotrkowskiej. Ulica zmienia charakter.
1839. Przy Piotrkowskiej zostaje otwarta Biała Fabryka Ludwika Geyera, wówczas największa w Królestwie fabryka bawełny. Obecnie mieści Centralne Muzeum Włókiennictwa.
Po 1945. Piotrkowska zaczyna podupadać.
1990. Rozpoczyna się rewitalizacja. Ulica zamienia się w deptak. Pełni rolę podobną jak rynek starówki w innych miastach.
Dziś
Ulica Piotrkowska biegnie z północy na południe od pl. Wolności do pl. Niepodległości. Jej długość to 4,2 km (321 numerów), co zapewnia jej pierwszeństwo wśród ulic handlowych Europy. Na początku jest węższa (17 m), a przy końcu – o połowę szersza. Stanowi „kręgosłup” Łodzi – centrum kulturalne, polityczne, biznesowe i handlowe. Mieszczą się tu najważniejsze urzędy, banki, liczne sklepy, restauracje i puby. Tutaj też odbywają się imprezy publiczne, marsze, festyny i uroczystości państwowe.
Zachowała się oryginalna XIX-wieczna zabudowa Piotrkowskiej. Do dziś stoją okazałe kilkupiętrowe kamienice o jasnych ścianach, udekorowane balkonikami zdobnymi w wyszukane balustrady oraz kopułkami, wieżyczkami, wykuszami, ornamentami roślinnymi czy nawet złoconym sztukateriami.
Pomiędzy numerami 72 i 78 znajduje się Aleja Gwiazd, wzorowana na hollywoodzkiej Walk of fame, upamiętniająca wybitnych polskich aktorów, reżyserów i operatorów. Każdy artysta został uhonorowany mosiężną gwiazdą z imieniem i nazwiskiem, wmurowaną w chodnik. Obecnie jest ich 45.
Pomiędzy numerami 100 i 124 nawierzchnia jezdni o szerokości 1,5 m i długości 340 m jest ułożona z ponad 13 000 kostek brukowych. Wszystkie mają żeliwne płytki z imieniem i nazwiskiem fundatora, którym może zostać każdy Łodzianin! To Pomnik Łodzian Przełomu Tysiąclecia. Idea stała się tak popularna, że projekt jest kontynuowany pod nazwą Pomnik Łodzian Nowego Millenium.
Idąc Piotrkowską, co jakiś czas spotykamy rzeźby z brązu – Galerię Wielkich Łodzian. Rzeźby są zaprojektowane w formie ławek, tak by można było przysiąść się do znanej osobistości. Pod numerem 78 możemy zająć miejsce przy fortepianie ramię w ramię z Arturem Rubinsteinem, pod numerem 104 pogawędzić z Julianem Tuwimem, a pod numerem 152 znaleźć się na widowni teatralnej obok Stefana Jaracza.

1,0 MB
23 mar 19 13:55

Malbork_Zamek krzyżacki_mp3.mp3

Kiedy podróżujemy po płaskich Żuławach, z daleka, miejscami z 20 km, widzimy ogromną, czerwoną bryłę zamku w Malborku. Warownia ma kształt zbliżony do prostokąta o wymiarach ok. 1400x450 m, rozciągniętego wzdłuż Nogatu. Jest zbudowana z cegieł, a dachy jej budynków pokrywa czerwona dachówka.
Zwiedzanie zaczynamy od Przedzamcza. To najrozleglejsza część warowni. Składa się z niskich, luźno stojących zabudowań. W czasach krzyżackich Przedzamcze służyło jako zaplecze gospodarcze i militarne twierdzy. Znajdowały się tu ogrody, stajnie, magazyny, piekarnia, kuźnia, prochownia, zbrojownia.
Z Przedzamcza przechodzimy do Zamku Średniego. Pokonujemy drewniany, zadaszony most i bramę wyposażoną w potężną bronę (spuszczaną kratę). Zamek Średni jest trójskrzydłowy, zbudowany na planie prostokątnej podkowy, otwartej na Zamek Wysoki. W środku znajduje się dziedziniec. Zamek Średni pełnił funkcję reprezentacyjną, służył jako centrum polityczne. Tutaj mieszkali goście Zakonu, miał swoją rezydencję wielki mistrz, tu odbywały się obrady polityczne i wystawne uczty.
Z dziedzińca Zamku Średniego przechodzimy do Zamku Wysokiego przez drewniany most zwodzony, zawieszony na grubych łańcuchach. Został on przerzucony nad fosą (obecnie suchą), otaczającą ten teren. Zamek Wysoki jest najmniejszą powierzchniowo, ale najwyższą częścią warowni. Ma kształt czworoboku o wymiarach 50x60 m, z brukowanym dziedzińcem pośrodku. Z murów strzela w górę 10-kondygnacyjna prostokątna wieża – najwyższy obiekt malborskiej twierdzy. Zamek Wysoki był mieszkaniem braci- -rycerzy. Można zajrzeć m.in. do komnat, w których rycerze spali (na podłodze), do kuchni, a nawet do wieży ustępowej, dokąd prowadzi rzeźbiony drogowskaz.
Warto wiedzieć
Od maja do września po zapadnięciu zmroku odbywa się spektakl typu światło i dźwięk – słuchowisko o życiu zamku przed bitwą grunwaldzką.
Każdego roku w drugiej połowie lipca urządzana jest rekonstrukcja oblężenia Malborka przez wojska Jagiełły.

1,0 MB
23 mar 19 13:55

Nowogród_Skansen kurpiowski_mp3.mp3

1919. Etnograf Adam Chętnik, po odmowie miasta w sprawie nieodpłatnego przekazania nieużytków pod budowę muzeum, kupuje 1/3 morgi terenu po dawnej cegielni na skarpie nad Narwią. Własnym kosztem niweluje teren i obsadza go drzewami. W 1923 r. sprowadza pierwszy obiekt.
1927. Następuje otwarcie Muzeum Kurpiowskiego jako placówki publicznej w ramach Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Muzeum posiada 2000 eksponatów, głównie z zakresu etnografii i przyrody, przekazanych przez Chętnika.
1939. W wyniku działań wojennych muzeum ulega zniszczeniu. Zachowują się jedynie dwa odrzynki drzew bartnych, brama wejściowa od strony rzeki i nieliczne eksponaty żelazne, które dają początek stworzonemu w 1948 r. Muzeum Regionalnemu w Łomży.
1956. Muzeum w Łomży prezentuje ekspozycję poświęconą tradycyjnemu rolnictwu kurpiowskiemu; m.in. odtworzone zostaje wnętrze chałupy kurpiowskiej. Dwa lata później wystawa trafia do Nowogrodu i daje początek odbudowie skansenu jako oddziału łomżyńskiego muzeum. Pracami kieruje społecznie Adam Chętnik.
1963. Następuje otwarcie działu bartniczo-pszczelarskiego. W ciągu kolejnych lat przybywa nowych obiektów zarówno dużych, jak i tzw. małej architektury z terenu środkowej i wschodniej Puszczy Zielonej.
Dziś
W skansenie znajduje się ponad 30 zabytków drewnianego budownictwa ludowego. Są wśród nich budynki mieszkalne: dworek, leśniczówka i chaty, gospodarcze: stodoły, obora i spichlerze oraz przemysłowe: młyn wodny, wiatrak, olejarnia i kuźnia, a także obiekty tzw. małej architektury: studnie, bramy i kapliczki. W budynkach możemy zobaczyć oryginalne wyposażenie. Ze względu na niewielką powierzchnię skansen nie odtwarza układów przestrzennych wsi. Jego zadaniem jest prezentacja zgromadzonych zabytków.
Jednym z nich jest dworek ze wsi Brzózki z 1 poł. XIX w. Wybudowano go na planie prostokąta, z sosnowych bali, na podmurówce z kamieni polnych, spojonych cementową zaprawą. Budynek jest kryty dachem z gontu. Wejście prowadzi z kwadratowego ganku, otoczonego balustradami i przykrytego spadzistym daszkiem, wspartym na słupach. W środku znajduje się wystawa „Adam Chętnik. Życie i dzieło”.
W zagrodzie z Myszyńca widzimy drewniany kierat. Składa się on z pionowego, stojącego na kamieniu słupa, od którego odchodzi dyszel. Zaprzęgano do niego konia, a ten, chodząc naokoło, poruszał zamocowane nad słupem koło zębate. To z kolei, za pośrednictwem wału i przekładni, poruszało sieczkarnię, wialnię i młynki do zboża, znajdujące się w stodole.
Kurpie zamieszkiwali puszcze, dlatego popularnym zajęciem było bartnictwo. W skansenie można zobaczyć dwa odrzynki drzew bartnych. Są to pnie drzew z barciami, czyli dziuplami, w których żyły pszczoły. Później hodowano je w sadach i ogrodach w ulach – pustych w środku pniach drzew, nakrytych daszkiem.

1,7 MB
23 mar 19 13:54