Stachniuk Jan

Jan Stachniuk, pseud. Stoigniew (ur. 13 stycznia 1905, zm. 14 sierpnia 1963) – polski publicysta. Ideolog i twórca polskiej nacjonalistycznej grupy "Zadruga" oraz pisma o tym samym tytule.

Urodził się 13 stycznia 1905 r. w Kowlu na Wołyniu w rodzinie kolejarskiej. W 1930 r. ukończył Wyższą Szkołę Handlową w Poznaniu.

W 1933 roku wydał swą pierwszą książkę "Kolektywizm a naród" (łączącą w sobie idee nacjonalistyczne z gospodarką planowaną), dwa lata później ukazała się "Heroiczna wspólnota narodu". Zawarł w niej swoją wizję ustroju "zadrużnego", której celem jest "ukierunkowanie wszystkich dziedzin działalności ludzkiej na rozwój osobisty i narodowy". Nazwa "Zadruga" pochodziła od określenia starosłowiańskiej wspólnoty plemiennej. Był też autorem książki "Dzieje bez dziejów", będącej "anatomią upadku dziejowego Polski", za który winą obarczał katolicyzm i kontrreformację jezuicką w Polsce. Stworzył antysemicką i zarazem antykapitalistyczną, ultranacjonalistyczną ideologię, odrzucającą chrześcijaństwo jako "wytwór żydowski", nawołującą do powrotu do życia w tradycyjnej wspólnocie prasłowiańskiej.

W 1937 roku założył pismo "Zadruga", które wydawał w Warszawie do 1939 roku.

W czasie wojny był członkiem Stronnictwa Zrywu Narodowego. Stachniuk walczył czynnie w szeregach AK w powstaniu warszawskim, wykazując się odwagą (odznaczony Krzyżem Walecznych, trzykrotnie ranny).

Napisany przez Stachniuka memoriał pt. "Tragifarsa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej", będący ostrą krytyką sytuacji w Polsce, doprowadził do aresztowania go w 1949 przez UB. W pokazowym procesie prokurator Beniamin Weisblech zażądał kary śmierci, jednak wyrokiem z 9 lipca 1952 roku Stachniuka skazano na 15 lat więzienia. Sąd Najwyższy wyrokiem z 24 grudnia 1953 roku zmniejszył tę karę do lat ośmiu, a po zastosowaniu amnestii kara wynosiła siedem lat. Stachniuka zesłano do jednego z najcięższych więzień, gdzie był bity i torturowany. Z niewoli wyszedł jako kaleka niezdolny do sprawnego życia. Nie powiodła się próba emigracji do Szwecji. 15 sierpnia 1963 roku zmarł w zakładzie leczniczym w Radości koło Warszawy. Został pochowany na cmentarzu na Powązkach.

Książki [edytuj]
Kolektywizm a naród (1933)
Heroiczna wspólnota narodu (1935)
Państwo a gospodarstwo (1939)
Dzieje bez dziejów (1939)
Mit słowiański (1941, wydane w 2006)
Zagadnienie totalizmu (1943)
Człowieczeństwo i kultura (1946)
Walka o zasady (1947)
Wspakultura (1948)
Droga rewolucji kulturowej w Polsce (1948, wydane w 2006)
Chrześcijaństwo a ludzkość (1949, wydane w 1997)
Przyszłość Słowiańszczyzny – rękopis zaginął po aresztowaniu, niepublikowana

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder